Üniversite Sıralama Sistemleri
Dünya üniversitelerini, ilk kez 2003’te Çin’de Jiao Tong (ARWU) sıraladı. Bu sıralama Nobel Ödülü ağırlıklıdır. İspanya’da, üniversitelerin sitelerine odaklanan Webometrics sıralaması 2004’te yayınlandı. Aynı yıl Times dergisi ve QS (Quacquarelli Symonds) firması, anket ağırlıklı En İyi Üniversiteler listesini ilan etti. İki kurum, 2010’da ayırılınca THE ve QS adlı iki ayrı sıralama çıktı. Tayvan’da HEEACT, bilimsel çıktılara dayanan sıralamayı 2007’de yayınladı. Hollanda’nın Leiden Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Çalışmaları Merkezi, yayın kalitesine dayalı sıralamayı 2008’de yayınladı. İspanya’daki Scimago, 2009’da bilimsel çıktılara göre bir sıralama yayınladı. ODTÜ Enformatik Enstitüsü URAP Araştırma Laboratuvarı, 2010’da akademik performansa dayalı dünya üniversiteleri sıralamasını ilan etti. URAP’ın ilk 2,000 üniversiteye yer verme nedeni, dünyada ilk %10’a girebilen üniversiteleri kamuoyuna duyurmaktı.
QS Sıralaması
İngiltere merkezli QS (Quacquarelli Symonds) firması, 2004-2009 yılları arasında TIMES Dergisi ile birlikte “dünyanın en iyi 700 üniversitesini” sıralamaktaydı. İki grubun işbirliğinin 2010’da sona ermesi ile QS aynı metodolojiyi devam ettirerek sıralama yayınlamaya devam etti.
QS web sayfasına ulaşmak için
tıklayınız.
ARWU
Dünya üniversiteleri ilk kez 2003’te Çin’de Jiao Tong Üniversitesi (ARWU) tarafından sıralandı. Bu sıralamada, üniversitelerin Nobel Ödülü alan mensup ve mezunlarının sayısı en önemli kriterdir. Önemli kriterlerden bir diğeri de, üniversitelerin en çok atıf alanlar listesindeki mensup sayısıdır. Bu sıralamada son yıllarda ilk 500 arasında sadece İstanbul Üniversitesi yer almaktadır (8 kez). Ağustos 2018’de yayınlanan son sıralamada da İstanbul Üniversitesi 401-500 arasında yer almıştır. ARWU web sayfasına ulaşmak için
tıklayınız.
SCIMAGO
İspanya’daki Scimago Araştırma Kurumu ise 2009 yılında üniversite ve araştırma kurumlarının sıralamasını yayınlamaya başladı. Bu kurum, Ağustos 2012’de, 3.290 üniversite ve araştırma kurumunun sıralamasını ilan etti. Scimago, 2012 yılı dünya sıralamasını Scopus veri tabanını kullanarak yapmıştır.
SCIMAGO web sayfasına ulaşmak için
tıklayınız
URAP Sıralaması
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Enformatik Enstitüsü'nde URAP (University Ranking by Academic Performance) Laboratuvarında yürütülen bu çalışma Teknik Kurul, Teknik Ekip ve Danışma Kurulunun ortak ürünüdür. URAP sıralamasında, ISI (Information Sciences Institute) gibi uluslararası açık kaynaklar ile YÖK ve ÖSYM gibi ulusal kurumların yayınladığı veriler kullanılmıştır. Türk üniversiteleri için geliştirdiğimiz bu sıralama sistemi her üniversitenin kendi konumu hakkında bilgi sahibi olmasına yardımcı olacaktır. Geliştirdiğimiz sistem, üniversiteleri iyiler ve kötüler şeklinde ayırmayı hedeflememektedir. Amaç, üniversitelerin belirlenen kriterlere göre gelişmeye açık yanlarını fark etmelerine yardımcı olmaktır. URAP web sayfasına ulaşmak için
tıklayınız
LEİDEN SIRALAMASI
Web of Science veri tabanından 2005 – 2009 yılları arasında yayınlanan makale (article), mektup (letter), ve inceleme(review)’ler esas alınarak hazırlanan Leiden Üniversitesi (Hollanda) 2011/2012 sıralaması Aralık 2011’de http://www.leidenranking.com adresinde ilan edilmiştir. Veriler, Temel Bilimler (Science) ve Sosyal Bilimler (Social Science) alanında yapılan yayınlardan oluşmaktadır. Leiden, tüm kriterlerden elde edilen puanları toplayarak tek bir sıralama listesi yapmamaktadır. Bunun yerine, kullanıcılara esneklik sağlamak amacıyla her bir kriter için ayrı sıralama tablosu vermektedir. Leiden web sayfasına ulaşmak için tıklayınız
WEBOMETRICS SIRALAMASI
Bu sıralama, İspanya'daki en büyük araştırma merkezi olan Ulusal Araştırma Kurumu'nun (National Research Council) Cybermetrics ünitesinde hazırlanmaktadır. Webometrics 2004 yılında ilk sıralamasını yayınlamıştır ve daha sonraki yıllarda bu sıralamayı her yıl Ocak ve Temmuz aylarında güncelleyerek hazırlamaktadır.
Sıralamanın temel amacı, araştırmacıların çalışma kalitesini ve sayısını artırmak ve başka araştırmacıların erişimine sunulacak şekilde internet ortamında yayınlanmasını teşvik etmektir. Ayrıca bu sıralama sistemi ile akademisyenleri ve politikacıları akademik bilgilerin paylaşılması, bilimsel çalışmaların ölçülmesi, performans ve etki gibi konularda web ortamının önemi konusunda ikna etmek amaçlanmıştır. Bilim insanlarının ve öğretim üyelerinin web sayfalarında yayınlanan eserlerinin üniversitenin performansı hakkında önemli bir payı olduğu görüşü, Webometrics sıralama yönteminin temel gerekçesini oluşturmaktadır.
Web tabanlı sıralama, geleneksel scientometric ve bibliometric verilere ve bunlar arasındaki korelâsyonlar hesaplanarak oluşturulur. Webometrics Veri Tabanı 15.000'den fazla üniversite ve 5.000'den fazla araştırma merkezinden oluşmaktadır. Büyük listelerinde ise dünyadaki en kaliteli 4.000 üniversite bulunmaktadır. Uluslararası listelerin dışında birçok bölgesel üniversite de Webometrics'in listesinde yer almaktadır. Bölgesel listeler özellikle gelişmekte olan ülkelerin akademik performanslarının dünyada var olan eğilimle ilişkisini görmelerini sağladığı için ayrı bir önem taşımaktadır.
Webometrics sıralaması, bu alanda var olan diğer sıralama sistemlerinden daha kapsamlı olup, açıklanan sonuçlara göre üniversiteleri web ortamında yayınlayacakları akademik ürünlerin sayısının ve kalitesinin artırılması konusunda cesaretlendirmek, yeni web sayfası uygulamalarını ve bu uygulamaları devam ettirecek düzenlemeleri yapmaları konusunda onlara geri bildirim vermeyi hedeflemektedir.
Sıralama Kriterleri ve Ağırlıkları
Sıralama sistemi kapsamında sadece bağımsız web alanı olan araştırma merkezleri ve üniversiteler değerlendirilirken, değerlendirmelerde çok boyutlu çalışmalar için farklı kriterler kullanılmaktadır. Web Impact Factor (WIF), linklerin analizini kapsayan bir işlem olup harici linkler ile web sayfalarının kapsadığı sayfaların görünürlük ve büyüklükleri oranının (1:1 görsellik: büyüklük) kombinasyonu ile hesaplanır. Sayfaların büyüklükleri ile ilgili olarak web alanında yer alan “Zengin Dosyalar” kapsamındaki belgelerin sayısı ve Google Akademik veri tabanında yer alan yayınların sayısı dikkate alınmaktadır. Önemli arama motorlarından nitel olarak elde edilen dört özellik şunlardır (Cybermetric Lab, 2011).
Büyüklük (S). Google, Yahoo, Live Search ve Exalead arama motorlarında bulunan sayfa sayıları.
Görünürlük (V). Yahoo Search, Live Search ve Exalead arama motorlarından sağlıklı bir biçimde taranan birbirinden farklı harici linklerin toplamı.
Zengin Dosyalar (R). Akademik veya yayın özelliği taşıyıp taşımadıkları öncelikli olarak tespit edilen zengin dosyalardır. Bu dosyaların formatları şunlardır: Adobe Acrobat (.pdf), Adobe PostScript (.ps), Microsoft Word (.doc) ve Microsoft PowerPoint (.ppt).
Akademik (Sc). Google Akademik içerisinde taranan her türlü akademik çalışma ve bilimsel raporlar akademik kriter için kullanılır.
Her bir arama motorundan elde edilen sonuçlar öncelikli olarak en yüksek puan olan 1 ile standartlaştırılır ve daha sonra sıralama için birleştirilir. Bunun için aşağıdaki formül kullanılır:
“Webometrics Sıralama (Pozisyon): 4*SıralamaV +2*SıralamaS +1*SıralamaR +1*SıralamaSc”
Webometrics web sayfasına ulaşmak için tıklayınız
Timer Higher Education (THE) powered by Thomson Reuters
İngiliz Times Higher Education kurumunca Thomson Reuters işbirliğinde (daha önce QS ile fakat bu işbirliği bozulmuş) gerçekleştirilen bu çalışma her sene Dünyadaki ilk 400 Üniversiteyi listeliyor. İki ayrı ürünü var birincisi World University Ranking ikincisi World Reputation Rankings (kıdemli akademisyenlerin görüşlerine dayalı (anketler) en prestijli 50 Üniversite). Dünya çapında ilk 400’ün listelendiği World University Ranking için 5 kıstas kullanıllıyor:
”araştırma (bütçe ve tanınırlık)” (%30)
”eğitim öğretim ortamı”, (%30)
”araştırmanın etkisi”, (%30)
”sanayiden elde edilen gelir” (%2.5)
”uluslararası boyut” (%7.5)
“Araştırma”, ”eğitim öğretim” ve ”atıflar” kıstaslarına ilişkin verilerin büyük bir bölümü, THE tarafından genel veritabanları ve anketler aracılığıyla, ”sanayi gelirleri” ve ”uluslararası boyut” verileri ise üniversitelerin beyanları da kullanılarak hesaplanıyor.
Time Higher Education (THE) web sayfasına ulaşmak için tıklayınız. |